యజ్ఞోపవీత ధారణ
"గాయంతం త్రాయతే ఇతి గాయత్రీ"
ఓం భూర్భువ॒స్సువః॑ ॥
తథ్స॑వి॒తుర్వరే᳚ణ్యం॒ భర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీమహి ।
ధియో॒ యో నః॑ ప్రచోదయా᳚త్ ॥
1। శరీర శుద్ధి
శ్లో॥ అపవిత్రః పవిత్రో వా సర్వావస్థాం᳚ గతోఽపివా ।
యః స్మరేత్ పుండరీకాక్షం స బాహ్యాభ్యంతరశ్శుచిః ॥
2। ఆచమనం
ఓం ఆచమ్య । ఓం కేశవాయ స్వాహా । ఓం నారాయణాయ స్వాహా । ఓం మాధవాయ స్వాహా । ఓం గోవిందాయ నమః । ఓం-విఀష్ణవే నమః । ఓం మధుసూదనాయ నమః । ఓం త్రివిక్రమాయ నమః । ఓం-వాఀమనాయ నమః । ఓం శ్రీధరాయ నమః । ఓం హృషీకేశాయ నమః । ఓం పద్మనాభాయ నమః । ఓం దామోదరాయ నమః । ఓం సంకర్షణాయ నమః । ఓం-వాఀసుదేవాయ నమః । ఓం ప్రద్యుమ్నాయ నమః । ఓం అనిరుద్ధాయ నమః । ఓం పురుషోత్తమాయ నమః । ఓం అధోక్షజాయ నమః । ఓం నారసింహాయ నమః । ఓం అచ్యుతాయ నమః । ఓం జనార్ధనాయ నమః । ఓం ఉపేంద్రాయ నమః । ఓం హరయే నమః । ఓం శ్రీకృష్ణాయ నమః । ఓం శ్రీకృష్ణ పరబ్రహ్మణే నమో నమః ।
3। భూతోచ్చాటన
ఉత్తిష్ఠంతు । భూత పిశాచాః । యే తే భూమిభారకాః ।
యే తేషామవిరోధేన । బ్రహ్మకర్మ సమారభే । ఓం భూర్భువస్సువః ।
4। ప్రాణాయామం
ఓం భూః । ఓం భువః । ఓగ్ం సువః । ఓం మహః । ఓం జనః । ఓం తపః । ఓగ్ం స॒త్యమ్ ।
ఓం తథ్స॑వి॒తుర్వరే᳚ణ్యం॒ భర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీమహి ।
ధియో॒ యో నః॑ ప్రచోదయా᳚త్ ॥
ఓమాపో॒ జ్యోతీ॒ రసో॒ఽమృతం॒ బ్రహ్మ॒ భూ-ర్భువ॒-స్సువ॒రోమ్ ॥ (తై. అర. 10-27)
5। సంకల్పం
మమోపాత్త, దురితక్షయద్వారా, శ్రీ పరమేశ్వర ప్రీత్యర్థం, శుభే, శోభనేముహూర్తే, మహావిష్ణోరాజ్ఞయా, ప్రవర్తమానస్య అద్యబ్రహ్మణః ద్వితీయపరార్థే, శ్వేతవరాహకల్పే, వైవశ్వతమన్వంతరే, కలియుగే, ప్రథమపాదే, జంభూద్వీపే, భరతవర్షే, భరతఖండే, అస్మిన్ వర్తమాన వ్యావహారిక చాంద్రమానేన ------- సంవఀత్సరే ------ అయనే ------- ఋతౌ ------- మాసే ------- పక్షే ------- తిధౌ ------ వాసరే -------- శుభనక్షత్రే (భారత దేశః - జంబూ ద్వీపే, భరత వర్షే, భరత ఖండే, మేరోః దక్షిణ/ఉత్తర దిగ్భాగే; అమేరికా - క్రౌంచ ద్వీపే, రమణక వర్షే, ఐంద్రిక ఖండే, సప్త సముద్రాంతరే, కపిలారణ్యే) శుభయోగే శుభకరణ ఏవంగుణ విశేషణ విశిష్ఠాయాం శుభతిథౌ శ్రీమాన్ -------- గోత్రస్య ------- నామధేయస్య (వివాహితానాం - ధర్మపత్నీ సమేతస్య) శ్రీమతః గోత్రస్య మమోపాత్తదురితక్షయద్వారా శ్రీపరమేస్వర ప్రీత్యర్ధం మమ సకల శ్రౌతస్మార్త నిత్యకర్మానుష్ఠాన యోగ్యతాఫలసిధ్యర్ధం నూతన యజ్ఞోపవీతధారణం కరిష్యే ।
6। యజ్ఞోపవీత ధారణ
యజ్ఞోపవీత ప్రాణ ప్రతిష్ఠాపనం కరిష్యే।
శ్లో॥ ఓం అసునీతే పునరస్మాసు చక్షుః పునఃప్రాణమిహ నో ధేహి భోగమ్ ।
జ్యోక్పశ్యేమ సూర్యముచ్చరం తమనుమతే మృడయా నః స్స్వస్తి ॥ ఋ.వే. - 10.59.6
అమృతం-వైఀ ప్రాణా అమృతమాపః ప్రాణానేవ యథాస్థానముపహ్వయతే ।
7। యజ్ఞోపవీత మంత్రం
శ్లో॥ యజ్ఞోపవీతే తస్య మంత్రస్య పరమేష్టి పరబ్రహ్మర్షిః ।
పరమాత్మ దేవతా, దేవీ గాయత్రీచ్ఛందః ।
యజ్ఞోపవీత ధారణే వినియోగః ॥
8। యజ్ఞోపవీత ధారణ మంత్రం
శ్లో॥ యజ్ఞోపవీతం పరమం పవిత్రం ప్రజాపతేర్యత్సహజం పురస్తాత్ ।
ఆయుష్యమగ్ర్యం ప్రతిముంచ శుభ్రం-యఀజ్ఞోపవీతం బలమస్తు తేజః ॥
9। జీర్ణ యజ్ఞోపవీత విసర్జన
శ్లో॥ ఉపవీతం ఛిన్నతంతుం జీర్ణం కశ్మలదూషితం
విసృజామి యశో బ్రహ్మవర్చో దీర్ఘాయురస్తు మే ॥
ఓం శాంతి శాంతి శాంతిః
చతుస్సాగర పర్యంతం గో బ్రాహ్మణేభ్యః శుభం భవతు ।
---------- ప్రవరాన్విత --------- గోత్రోత్పన్న --------- శర్మ --------- అహం భో అభివాదయే ।
సమర్పణ
యస్య స్మృత్యా చ నామోక్త్యా తపస్సంధ్యా క్రియాదిషు
న్యూనం సంపూర్ణతాం-యాఀతి సద్యో వందే తమచ్యుతమ్ ।
మంత్రహీనం క్రియాహీనం భక్తిహీనం రమాపతే
యత్కృతం తు మయా దేవ పరిపూర్ణం తదస్తు మే ॥
అనేన యజ్ఞోపవీత ధారణేన, శ్రీ లక్ష్మీనారాయణ ప్రేరణాయ, శ్రీ లక్ష్మీనారాయణ ప్రీయంతాం-వఀరదో భవతు ।
శ్రీ కృష్ణార్పణమస్తు ॥
కాయేన వాచా మనసేంద్రియైర్వా బుద్ధ్యాஉత్మనా వా ప్రకృతే స్స్వభావాత్ ।
కరోమి యద్యత్సకలం పరస్మై శ్రీమన్నారాయణాయేతి సమర్పయామి ॥
